Baran Baş
Bu bilgi notları serisinde[1], Türk hukukunda birleşme ve devralmaların kontrolüne ilişkin ana unsurları, konuya dair Türkiye ve Avrupa’daki koordinatör bürolardan (çok uluslu büroların Brüksel, Londra, Amsterdam vs. ofisleri) meslektaşlarımızın sıkça sorduğu soruları da ele almak suretiyle işliyoruz.
Birleşme devralma kontrolüne yahut Türk rekabet hukukuna ilişkin başka herhangi bir konuya ilişkin bir sorunuz olursa bize [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz.
Türk Hukukunda Birleşme ve Devralmaların Kontrolü – 2: Bildirim sürecinde kamuoyu duyuruları
Teorik olarak, bir birleşme veya devralma işleminin ülkenin bütünü veya bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabete zarar vermesi mümkün olduğu için birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de belirli kriterleri sağlayan birleşme veya devralma işlemleri, Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) incelemesine tabi tutulmaktadır.
Bir birleşme veya devralma işleminin en az bir pazarı etkileyebileceği düşünüldüğünde, ilgili işlemden söz konusu pazarın paydaşlarının (pazarın oyuncuları, tedarikçileri, müşterileri vb.) zamanlı bir biçimde – yani işlem tamamlanmadan ve ilgili rekabet otoritesi işleme izin vermeden önce – haberdar olması büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle Kurum, birleşme devralma kontrolü sürecini başından sonuna kadar tam bir şeffaflık ile yürütmekte, sürecin her aşamasında tüm ilgililer için kamuoyuna duyurular yayınlamaktadır.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un[2] 53. maddesinde, Rekabet Kurulu (“Kurul”) kararlarının tarafların ticarî nitelikli sırlarını ifşa etmeyecek şekilde Kurum’un internet sayfasında yayınlanacağı düzenlenmektedir. İlaveten, 2010/4 Sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’in[3] 12. maddesinde, Kurum’un, bildirilen birleşme ve devralmaları, ilgili teşebbüsler ile faaliyet alanlarını içerecek şekilde internet sayfasında duyuracağı belirtilmektedir.
Bu düzenlemeler ve Kurum’un uygulaması ışığında bildirilen bir birleşme veya devralma işlemiyle ilgili Kurum’un sitesinde yayımlanan duyurular aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- Bildirim duyurusu: Bir işlem Kurum’a bildirildikten genelde birkaç gün sonra, Kurum’un internet sitesinin “Bildirilen Birleşme ve Devralmalar”[4] bölümünde kısa bir duyuru yayımlanır. Bu duyuruda bildirim tarihi, işlem tarafları, işlem hakkında kısa açıklama, işlemin niteliği, dosya numarası ve ilgili pazarlara yer verilir.
- Kısa karar duyurusu: İşlemin incelenmesi neticesinde Kurul tarafından verilen kısa karar söz konusu kararın taraflara tebliğinden birkaç gün sonra, Kurum’un internet sitesinin “Son Kurul Kararları”[5] bölümünde yayımlanır. Bu duyuruda, Kurul’un kararı (izin, ret vb.), karar tarihi ve karar sayısına yer verilir.
- ‘Kapsam dışı’ kararı duyurusu: İşlem taraflarınca Kurum’a bildirilen ancak Kurul tarafından mecburi bildirime tabi olmadığı değerlendirilen birleşme veya devralma işlemlerine ilişkin yalnızca söz konusu işlemin “kapsam dışı olduğuna/izne tabi olmadığına” karar verildiğini belirten bir kısa duyuru, Kurum’un internet sitesinin “Son Kurul Kararları” bölümünde yayımlanır. Bu tür dosyalarda gerekçeli karar yayımlanmamaktadır.
- Gerekçeli kararın yayımlanması: Kurul’un gerekçeli kararları, kararın niteliğine göre karar tarihinden itibaren genellikle 6-8 ay içinde hazırlanmakta ve akabinde taraflara tebliğ edilmektedir. Taraflara tebliğin ardından gerekçeli karar, Kurum’un internet sitesinin “Kararlar”[6] bölümünde yayımlanır. Gerekçeli kararda, dosyanın idari süreci ile Kurul’un esasa ilişkin değerlendirmelerine detaylı olarak yer verilir.
- Nihai incelemeye alınan işlemlere ilişkin ilave duyurular: Bir birleşme veya devralma işleminin Kurul tarafından derin bir analize tabi tutulması, yani nihai incelemeye alınması halinde yukarıda bahsedilen duyurulara ilaveten, Kurum’un internet sitesinin “Sözlü Savunma Duyuruları-Nihai İnceleme-Soruşturma Açma Duyuruları”[7] bölümünde (i) işlemin nihai incelemeye alındığına ve (ii) nihai inceleme sürecinin sonunda tespit edilen sözlü savunma tarihine ilişkin duyurular yayımlanır. Nihai inceleme söz konusu olduğunda taraflar dosyaya giriş başvurusu yaparlarsa, bu konuda da ayrı bir gerekçeli karar Kurum’un sitesinde yayımlanacaktır.
- Bildirim yükümlülüğünün ihlali duyurusu: Mecburi bildirime tabi bir birleşme veya devralma işlemine ilişkin bildirim yükümlülüğünün ihlali halinde Kurum, resen başlatacağı inceleme sürecinin sonucunu, internet sitesinin “Güncel”[8] bölümü altında bir duyuru halinde yayınlayabilmektedir[9].
- Bildirimlere yönelik idari yargı süreçleri: Kurul’un tüm kararları gibi birleşme devralma kontrolüne ilişkin kararları da idari yargı denetimine tabidir. Bu kapsamda bir Kurul kararının, bir birleşme veya devralma işleminin tarafları veya ilgililerince idari yargıya taşınması halinde ortaya çıkan mahkeme kararları (ilk derece, istinaf ve Danıştay kararları dahil) Kurum’un internet sitesinin “Davalar”[10] bölümünde yayınlanmaktaydı. Yargı kararlarının Kurum’un internet sitesinde yayınlanması uygulanmasından 2023 yılının başında vazgeçilmiş olmasına karşın 2023 yılına kadar yayımlanan idari yargı kararlarına halen erişim sağlanabilmektedir.
[1] Bilgi notları serisinin birinci ve ikinci yazısına aşağıdan ulaşabilirsiniz:
‘Türk Hukukunda Birleşme ve Devralmaların Kontrolü – 1/6: İlgili mevzuat ve idari merci’
[2] Bkz. https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Mevzuat/4054-sayili-kanun.
[3] Bkz. https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/2010-4-teblig-20220505113314127.pdf.
[4] Bkz. https://www.rekabet.gov.tr/tr/BildirilenBirlesmeDevralma.
[5] Bkz. https://www.rekabet.gov.tr/tr/SonkurulKararlari.
[6] Bkz. https://www.rekabet.gov.tr/tr/Kararlar.
[7] Bkz. https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Duyurular/sorusturma-acma/sozlu-savunma-toplantisi/sozlu-savunma-toplantisi-duyurulari.
[8] Bkz. https://www.rekabet.gov.tr/tr/Guncel/.
[9] Örneğin, 2023’te Elon R. Musk’ın Twitter Inc.’in tek kontrolünü devralmasına ilişkin işlem, Kurul’un izni olmaksızın tamamlandığı için Elon R. Musk’a Türkiye cirosunun binde biri oranında idari para cezası uygulanmıştır. İlgili duyuru için bkz. https://www.rekabet.gov.tr/tr/Guncel/elon-r-musk-tarafindan-twitter-inc-in-te-7f3c2a3ff0bbed118eb0005056850339.